Więcej

    Edmund Kamrowski z Rożentala w wojnie z bolszewikami w 1920 r.

    Podporucznik  Edmund Kamrowski  ur. 10. października 1890 r. Wywodził się z patriotycznej rodziny, która w Rożentalu zamieszkała w 1772 r. Wtedy to Kamrowski z Morzeszczyna wykupił sołectwo Rożental  od ostatniego opata  pelplińskich cystersów  Floriana Gotartowskiego.

    Po uczestnictwie w I wojny światowej ppor. Edmund Kamrowski wziął udział w wojnie polsko – bolszewickiej 1920 r. 

    Nocą  24 maja 1920 r.  cztery sekcje  10 kompanii 63 Pułku Piechoty pod jego dowództwem przeprawiły się na łodziach przez  Dniepr i energicznie zaatakowały wieś Głuszec,  zdobywając sporo broni  i 24 jeńców, przy stracie jednego zabitego. Wypad ten ujawnił i udaremnił planowany atak na Horwal.  W czerwcu 1920 r.  63 pułk w dalszym ciągu prowadził walki zaczepno-obronne nad Dnieprem i Berezyną w celu dezorientacji  nieprzyjaciela w   rozlokowaniu  i  osłabieniu polskich  oddziałów.  21 czerwca – z wielu stron – doszło do wielokrotnych ataków na polskie pozycje, pod Jelizarowiczami doszło też do starć na bagnety i tu, dzięki bohaterstwu żołnierzy, którzy walczyli pod dowództwem ppor. Wiesego, ppor. Kamrowskiego i pchor. Narożnego odniesione zostało zwycięstwo.

    4 lipca rozpoczęła się  ofensywa wojsk sowieckich, a  nasze wojska zmuszone zostały do odwrotu.  Mimo  dzielnej obrony  zmuszono Polaków do wycofania się z poprzednich pozycji, a  63 Pułk Piechoty, przy stratach  (strata połowy stanu osobowego:1 i 2  batalionu) cofał  się za rzekę Bug.  

    2 sierpnia 1920 r. w  czasie tego heroicznego odwrotu zginęli podporucznicy: Skrobacki,  Kasprowicz i Edmund Kamrowski.   Podporucznik  Edmund Kamrowski  został odznaczony pośmiertnie  orderem Virtuti  Militari V klasy.  Pochowany w 1920 r. w Pelplinie – na cmentarzu przy kościele Bożego Ciała – tuż przy wejściu do obecnej zakrystii.

    W czasie II wojny światowej patriotyczną postawą wykazali się inni członkowie rodziny Kamrowskich. We wrześniu 1939 r. synowie Jana Kamrowskiego z Rożentala (był on wtedy kierownikiem pierwszej szkoły powszechnej w Gdyni): Joachim, Jan i Franciszek walczyli w obronie polskiego wybrzeża . Dwóch z nich okupację przeżyło w obozach jenieckich, a Franciszek zginął w 1943 r. w  jednej z potyczek Armii Krajowej w Warszawie.
    W październiku 1942 r. Leon i Marian Kamrowscy z Rożentala uciekli do Generalnej Guberni. Próbowali  uniknąć wciągnięcia na niemiecką listę narodową i służby w niemieckim wojsku, a potem dołączyć do oddziałów partyzanckich. W sierpniu 1943 r. Leon Kamrowski został aresztowany w Warszawie, a jego brat Marian –  działający w organizacji podziemnej – wpadł wcześniej i zginął na al. Szucha w siedzibie hitlerowskiej policji i służby bezpieczeństwa. Leon Kamrowski zmarł 13 listopada  1943 r. w Oświęcimiu. W styczniu 1944 r. rozstrzelany został na zamku  w Lublinie ks. Edmund Kamrowski podejrzany o współpracę z „zakazanymi organizacjami” (imię otrzymał na cześć por. E. Kamrowskiego). Był wikarym w Nowem, Kodniu i Kocku. Zginał w wieku 37 lat.   

    ========================================================

    W wojnie polsko-bolszewickiej brał udział również Józef Baska. Po jej zakończeniu przybył na nasze tereny i osiadł w Rożentalu (w czasie drugiej wojny światowej ukrywał ludzi poszukiwanych przez hitlerowców).

    I jeszcze jeden „pelpliński” akcent wojny z bolszewikami. Znany jest w Pelplinie rtm. Zygmunt Podhorski, który 28 stycznia 1920 r. przybył z wojskami gen. Hallera do naszego miasta po ponad stuletniej niewoli. Mało kto natomiast zna jego dalsze losy. Otóż – wtedy już – mjr Podhorski latem 1920 r. wraz ze swoimi żołnierzami zdobył radiostację wojsk bolszewickich, znajdującą się w Ciechanowie. Aby zdezorientować wroga, Polacy nadawali przez kilka dni … teksty z Biblii.

    W ten sposób 203. Ochotniczy Pułk Ułanów dowodzony przez mjr. Zygmunta Podhorskiego przyczynił się do klęski sowieckiej IV Armii, bowiem pozbawił jej dowództwo możliwości odbierania i przekazywania rozkazów dowództwa sowieckiego Frontu Zachodniego na kilka dni – dni, w których rozstrzygnęły się losy Bitwy Warszawskiej[1].

     

    Opracował Andrzej Wolski


    [1] https://www.ciechanow.powiat.pl/pl/aktualnosci/o-wojnie-1920-roku-na-mazowszu-podczas-spotkania-w-muzeum-szlachty-mazowieckiej.html Dostęp 17.08.2020

    Zostaw komentarz

    Proszę wpisz komentarz!
    Proszę wpisz nazwę użytkownika

    Zobacz też

    Skip to content