Biskup chełmiński Leon Redner(1886-1898).Naprawianie szkód wyrządzonych przez Kulturkampf było zadaniem następnego biskupa, którym z nominacji papieża został Leon Redner, urodzony 13 września 1828 roku w Nowem, jako syn nauczyciela. W roku 1848 ukończył gimnazjum w Chełmnie i wstąpił do seminarium pelplińskiego. Z polecenia biskupa Sedlaga przerwał naukę w Pelplinie i wysłany został na dalsze studia teologiczne we Wrocławiu. W 1852 roku ponownie wstąpił do seminarium w celu ukończenia kursu praktycznego. Święcenia kapłańskie otrzymał 17 kwietnia 1853 roku. Pracował jako katecheta w gimnazjum chojnickim, potem jako proboszcz objął Królewską Kaplicę w Gdańsku. Rok później otrzymał na wszechnicy fryburskiej doktorat teologii. Po śmierci biskupa Marwicza przez osiem miesięcy zarządzał diecezją. Sakrę biskupią otrzymał 9 stycznia 1887 roku w katedrze pelplińskiej. W pierwszym roku swojej pracy w diecezji doprowadził do otwarcia, po jedenastu latach, seminarium duchownego, systematycznie obsadzał opróżnione stanowiska parafialne. Odbywał wizytacje w diecezji, w czasie których przemawiał do wiernych w języku polskim. Utworzył kilka Sylwetki pelplińskich włodarzy Biskup chełmiński Leon Redner (1886-1898) placówek duszpasterskich, finansował budujące się kościoły. Biskup Redner był Niemcem, język polski znał słabo. Jego stosunek do polskości cechowało poczucie zależności od rządu, co widoczne było szczególnie w polityce personalnej. Ordynariusz niechętnie odnosił się do polskich aspiracji narodowo-religijnych. W roku 1897 na przykład odrzucił petycję Polaków z Grudziądza w sprawie odprawiania nabożeństw majowych, tłumacząc to w następujący sposób: „Nabożeństwa kościelne mają zbyt wzniosły cel, aby mogły służyć jako narzędzie agitacji politycznej”. Wbrew pogróżkom Niemców zezwolił na coniedzielne nabożeństwo z polskim kazaniem w kościele św. Mikołaja w Gdańsku. Z drugiej strony biskup nie wyraził zgody na zwiększenie liczby niemieckich kazań w kościele NMP w Toruniu. Z pewnością chciał uniknąć w ten sposób konfliktów narodowościowych w obrębie Kościoła. Jednak w sprawach polskich cechowało go poczucie zależności od rządu, ulegał bowiem naciskom pruskiej administracji, która ograniczała uprawnienia władzy duchownej. Wielką zasługą biskupa był remont i odnowienie bazyliki katedralnej. Prace rozpoczęto w 1894, a ukończono w 1899 roku, czego biskup już nie doczekał. Konsultantami kapituły w przeprowadzeniu prac restauratorskich w katedrze było wiele ówczesnych autorytetów. Najśmielszy i najbardziej znamienny projekt oczyszczenia gotyckiej świątyni z „późniejszych naleciałości” zaproponował rzeźbiarz koloński Salz. Dla ukazania całej długości nawy i okna wschodniego domagał się usunięcia ołtarza głównego, likwidacji ołtarzy bocznych i zastąpienia ich przez neogotyckie tryptyki, ustawienia neogotyckich konfesjonałów oraz budowę neogotyckiego lektorium, oddzielającego chór liturgiczny od nawy. Niewiele brakowało, a nastawy barokowe podzieliłyby los gotyckich, których miejsce zajęły. Na szczęście nie doszło do realizacji tego przerażającego pomysłu i kapituła zdecydowała się na „regotyzację” w powściągliwszej formie. Sprowadziła się ona do wymiany uszkodzonych cegieł i kształtek, belkowania, usunięcia uszkodzonych tynków i ponownego otynkowania, przy czym filary pozostawiono w surowej oczyszczonej cegle, wykonano także polichromie. Zlikwidowanie barokowej kaplicy Kosów w północnym ramieniu transeptu było posunięciem najdrastyczniejszym, ocalono jednak najistotniejsze elementy dawnego wystroju, przenosząc je na inne miejsca. Biskup Leon Redner odznaczony został Orderem Orła Czerwonego II kl. i Orderem Królewskiej Korony. Zmarł w Pelplinie 1 kwietnia 1898 r., pochowany został w katedrze. W jego pogrzebie uczestniczył metropolita gnieźnieńsko-poznański Florian Stablewski. Po śmierci biskupa Rednera, przez kilka miesięcy władze pruskie toczyły „bój”, aby na stolicy biskupiej w Pelplinie zasiadł odpowiedni kandydat z punktu widzenia polityki germanizacyjnej wobec Kościoła. Obowiązki administratora parafii pelplińskiej w tym czasie pełnił Jan Ludwik Polachowski (od stycznia 1885 do marca 1893). W założonym w Pelplinie (październik 1890) Towarzystwie Ludowym był przewodniczącym i na zebraniach zachęcał do czytania książek polskich oraz „opowiadań z dziejów ojczystych”. Miejscowym wójtem był wówczas Edward Lifka. We wrześniu 1891 r. zainicjował on założenie w Pelplinie Ochotniczej Straży Pożarnej. Siedziba wójtostwa pelplińskiego znajdowała się w domu
E. Lifki przy ul. Sambora.
Źródło: Informator Pelpliński
Autor: Bogdan Solecki